Alles is in verandering. Altijd. Dat brengt veel goeds, maar is soms ook knap lastig. Een belangrijke basis voor succes, ligt in het goed kunnen omgaan met verandering. En dat kun je leren. Ben je leidinggevende? Dan ben je automatisch leidinggevende in een veranderende organisatie. In deze blogserie vertel ik je graag meer over de kansen en de valkuilen van organisatieverandering. Je verzetten tegen verandering heeft geen zin; verandering is er altijd en overal. Daarom in blog 6: Hoe doorbreek ik weerstand, bij de mensen waar ik leiding aan geef, maar ook bij mezelf?

Als weerstand natuurlijkerwijs ontstaat, waarom zou je het dan willen doorbreken? Het antwoord is: niet alle reflexen werken op de lange termijn in je voordeel. Wanneer jij je anker uitgooit, stopt de stroming nog niet. De stroming blijft, altijd. Verzet heeft geen zin. Zowel voor leidinggevenden als voor medewerkers geldt: als het jou niet lukt om je anker te lichten, kun je niet meevaren met de anderen en met de organisatie. Dat heeft niet alleen invloed op de organisatie en op je positie daarin, maar uiteindelijk ook op jouw levensgeluk. Alle betrokkenen hebben er dus veel belang bij om actief te onderzoeken waar hun weerstand vandaan komt, hoe ze deze kunnen loslaten. Door je houding om te buigen van tegenstribbelen, naar ‘meestribbelen’ en daarna naar meebewegen, kun je de verandering beter accepteren en zelfs positief aanwenden.

Een reis door de U

Weerstand loslaten gaat niet vanzelf. Het vergt eerlijke antwoorden op moeilijke vragen. Antwoorden die iedereen alleen zelf kan geven. Ieder individu heeft hierin iets voor zichzelf uit te zoeken; medewerkers, maar ook leidinggevenden. Hoe zorg je ervoor dat je de verandering kunt omarmen en met overtuiging kunt meedoen? Je zult moeten onderzoeken wat je als persoon denkt en voelt en welke beperkingen en mogelijkheden dat je geeft. De mooie dingen, zoals je motivatie, je talent, je kracht, waar je gelukkig van wordt in je werk, maar ook de negatieve dingen; alle stemmen en oordelen in je hoofd, al je angsten, je irritatie, je wantrouwen, je scepsis en je onzekerheid. Eng? Zeker. Maar er is geen andere optie.

Het onderzoeken van je eigen onderstroom, verloopt vaak in een U-vorm. De beweging begint met de bereidheid om uit je comfortzone te stappen en heel kritisch en eerlijk naar jezelf te kijken, ook op het niveau van hart, intuïtie en energie. Je daalt als het ware af in de krochten van je persoonlijkheid. Hoe beleef je de situatie? Voel je weerstand? Waar komt dit vandaan? Wat brengt de weerstand je, in positieve en in negatieve zin? Laagje voor laagje pel je je weerstand af, als een ui. Je onderzoekt waar belemmerende gedachten als ‘dat werkt toch niet, dat kan ik niet, er is toch geen plek voor mij, dan verlies ik mijn baan’ vandaan komen. Je denkt na over je overtuigingen, over waarom je dit werk bent gaan doen en wat je nou eigenlijk écht wil met je werkende leven. Je onderzoekt je angsten, kijkt hoe reëel ze zijn en probeert alle moeilijke vragen zo eerlijk mogelijk te beantwoorden. Je probeert jezelf volledig te ontdoen van alle houding en poespas, alle scepsis en ironie, alle oordelen, vooroordelen en angsten, totdat de kern overblijft. Je bevindt je nu op de bodem van de U. Dat is misschien geen comfortabele plek, maar wel eentje waar je belemmerende gedachten hebt afgeschud en een realistischer beeld ontstaat van alle voor- en nadelen.

Wanneer je kritisch alle facetten van je weerstand, je onzekerheid en je motivatie in de ogen hebt gekeken, ontstaan er wezenlijke inzichten en ruimte voor een nieuw perspectief. Dit bepaalt of je de verandering werkelijk kunt accepteren of niet. Na dit belangrijke inzicht gaat de weg weer omhoog.

‍

Win win

‍
Als je tot de conclusie komt dat je je wil en kan verbinden aan het achterliggende doel, is dat niet alleen fijn voor jezelf, maar ook voor de organisatie. Een win-winsituatie dus, die veel energie kan geven en tot mooie dingen kan leiden. Op basis van je inzichten, kun je bepalen wat je nodig hebt om ‘ja’ te kunnen zeggen tegen de verandering en over te schakelen van ‘tegenstribbelen’ naar ‘meedoen’. Kun je met jezelf afspreken dat het positief is dat je wordt uitgedaagd? Lukt het je om te accepteren dat er een bepaalde mate van chaos zal ontstaan, en dat dat geen ramp is? Of je nou leidinggevende bent of medewerker, je hoeft niet alles meteen te kunnen en te weten, je begint met leren.

Ga van controle naar vertrouwen en stap er gewoon in, je zult zien dat er goede dingen van komen. Stel jezelf de vraag: wat kan ik vanuit mijn positie doen om een positieve bijdrage te leveren en het proces succesvol te laten verlopen? En ook: ‘wat wil ik voor mezelf uit de nieuwe situatie halen?’ Wil je graag een nieuwe rol pakken met meer verantwoordelijkheden, of een training volgen? Maak een heldere keuze, deel het met de anderen en steek er energie in.

‍

Constructieve keuzes

‍
Kom je tot de slotsom dat je je echt niet kunt verzoenen met de verandering? Bijvoorbeeld omdat je werkelijk niet gelooft in het achterliggende doel, of omdat je een praktische verandering in je werk niet kunt accepteren? Dan zijn er twee constructieve keuzes: of je je besluit een nieuwe baan te zoeken, óf je gaat terug naar de start van de U om je bezwaren opnieuw te doorgronden. Kun je er op een andere manier voor zorgen dat je er toch positief naar kunt kijken? Lukt dit ook in tweede instantie niet, dan zal het zoeken van een andere functie, binnen of buiten de organisatie, de beste stap zijn. Het is verstandig om hierbij niet over een nacht ijs te gaan; zoek uit wat je écht wil in je werk, en maak een goed plan om dit te realiseren. De verandering niet accepteren, maar toch blijven zitten in je positie, is geen optie. Je bent blijvend gelukkiger als je accepteert dat alles in beweging is. Weerstand in stand houden levert je niets op, en klagen evenmin.

‍

Ondersteuning

Voor het doorbreken van weerstand is behoorlijk wat kritische zelfreflectie nodig. Medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor het beantwoorden van hun persoonlijke vragen in dit proces. Als leidinggevende kun je je medewerkers hierin wel faciliteren met bijvoorbeeld training of coaching. Ook kun je hen actief steunen door vragen te stellen, naar hen te luisteren, te reflecteren en confronteren vanuit vragen als ‘wat heb je nodig om je daadwerkelijk verbonden te voelen met de organisatiedoelen?’, ‘wat brengt je weerstand jou?’ en ‘wanneer voel jij je geïnspireerd?’. Zo’n gesprek over de onderstroom vergt een open en respectvolle houding. Als leidinggevende zul je vanzelfsprekend ook voor jezelf moeten bepalen of je flexibel met de verandering kunt omgaan. Je eigen inzichten kun je weer bespreken met je eigen leidinggevende. Op basis van alle verworven inzichten, bepaal je via welke weg je samen de gestelde doelen kunt behalen. Hierover meer in blog 7: welke veranderaanpak kies ik?

‍